Literatura – to określenie, które dla wielu kojarzy się z dziełami pełnymi refleksji, głębokimi analizami i próbą odzwierciedlenia rzeczywistości. Literatura paranetyczna zaś, choć nieco mniej znana, pełni równie ważną rolę w świecie literackim, dostarczając czytelnikowi wyjątkowych doświadczeń. Chwilę zastanawiasz się nad tą nazwą? Zapraszam do zapoznania się z jej definicją, cechami oraz krótkim przeglądem historii.
Definicja literatury paranetycznej
Literatura paranetyczna to forma literatury, która skupia się na doradztwie, przewodnictwie i instrukcji. O ile tradycyjne powieści, poezje czy dramaty koncentrują się na opowiadaniu historii, o tyle teksty paranetyczne kierują się bezpośrednio do czytelnika, oferując mu wskazówki i porady. Dzieła te nie są jednak typowymi podręcznikami czy poradnikami. W literaturze paranetycznej artystyczne ujęcie tematu łączy się z praktycznym przekazem.
Cechy typowe literatury paranetycznej
- Bezpośredni adres do czytelnika: Wielu autorów tego typu literatury „rozmawia” ze swoim odbiorcą, często używając formy drugiej osoby.
- Struktura oparta na poradach: Głównym celem jest dostarczenie czytelnikowi wskazówek, które pomogą mu w danej sytuacji życiowej czy zawodowej.
- Połączenie estetyki z praktyką: Mimo praktycznego charakteru, teksty te nie rezygnują z piękna języka i artystycznego wyrazu.
Historia i rozwój literatury paranautycznej
Początki pojawiania się utworów paranautycznych
Nie jest łatwo dokładnie określić, kiedy zaczęła się historia literatury paranetycznej, ale niektóre źródła wskazują na starożytność jako okres, w którym tego typu teksty zaczęły pojawiać się w kulturze. Przykładem może być tu „Arte poetycka” Horacego, która oferuje wskazówki dotyczące tworzenia poezji. Choć większość starożytnych tekstów nie miała formy, jaką znamy dzisiaj, wiele z nich pełniło funkcję przewodników, zarówno w aspektach życiowych, jak i zawodowych.
Popularność w XX wieku
Współczesność przyniosła literaturze paranetycznej nowe możliwości. XX wiek, z jego dynamicznymi zmianami społecznymi i technologicznymi, stał się płodnym gruntem dla twórców chcących dostarczyć czytelnikom praktycznych porad. Od psychologii przez rozwój osobisty po zarządzanie – zakres tematów stał się niezwykle szeroki. Dzieła takie jak „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi” Dale’a Carnegiego czy „Siedem nawyków skutecznego działania” Stephena R. Coveya stały się bestsellerami, ukazując jak wielkim zainteresowaniem cieszy się literatura paranetyczna w nowoczesnym świecie.
